EVROPSKE INTEGRACIJE
Bosna i Hercegovina je zemlja kandidat za članstvo u EU.
Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) između Bosne i Hercegovine i EU potpisan je 16.6.2008. godine u Luksemburgu. Privremeni sporazum, koji se uglavnom odnosi na trgovinska pitanja SSP-a, na snazi je od jula 2008.godine.
SSP stupio je na snagu 1.6.2015. god. Bosna i Hercegovina podnijela je 15.2.2016. god. zahtjev za članstvo u EU. EU je objavila Mišljenje o zahtjevu BiH za članstvo u EU u kojem je utvrđeno 14 ključnih prioriteta koje BiH treba da ispuni.
Jedan od najvećih izazova za sve zemlje kandidate za članstvo u EU, gdje se i BiH trenutno nalazi, je provedba reformi, te prilagodba i jačanje javnih institucija u cilju usvajanja pravne stečevine EU,kao i priprema za korištenje Kohezijskog fonda i strukturnih fondova.
Program IPA je integrirani pretpristupni fond Europske unije koji je utemeljen uredbom Vijeća Europe br. 1085/2006. Temeljni ciljevi programa IPA su pomoć državama kandidatima i državama potencijalnim kandidatima u njihovom usklađivanju i provedbi pravne stečevine EU, kao i priprema za korištenje Kohezijskog fonda i strukturnih fondova
Kao instrument administrativne suradnje između javne uprave zemlje korisnice i institucija zemlje članice EU, pojavljuje se Twinning, sa svrhom pružanja pomoći i prenošenja znanja u primjeni i provedbi pravne stečevine EU.
Twinning projekti su usmjereni prema ostvarenju ciljeva vezanih za relevantna prioritetna područja pravne stečevine EU (EU Acquis). Ciljevi Twinning projekata moraju biti valjano definirani, usmjereni cilju, mjerljivi i ostvarivi. Također, rezultati moraju biti direktno povezani s usvajanjem određenog područja pravne stečevine Europske unije, te dati specifičan i izravan doprinos izgradnji institucija u zemlji korisnici.
Programi Evropske unije predstavljaju važan instrument predpristupne strategije, u pogledu upoznavanja sa metodama rada i politikama Evropske unije. Ostvareni napredak u pogledu učešća zemlje u ovim programima se prati u okviru godišnjih Izvještaja o napretku Bosne i Hercegovine koje priprema Evropska komisija.
UIO ima kontinuiranu pomoć od strane EU koju opravdava angažiranošću, kontinuiranim aktivnostima, ostvarenim rezultatima i veoma dobrim ocjenama u monitoring izvještajima.
Twinning projekat „Jačanje kapaciteta UIO“
Opći cilj projekta, vrijednog 1 milion eura, je daljnje usklađivanje sa pravnom stečevinom EU i provođenje zakonodavstva, prakse i Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju u oblasti indirektnog oporezivanja. Projekat ima za cilj poboljšati sveukupni učinak UIO primjenom novih zakona, postupaka i dobro razvijenih efikasnih sistema carinskih, PDV i akciznih kontrola. Procedure i prakse koje se primjenjuju u upravama država članica EU (koje se bave indirektnim oporezivanjem) trebaju biti predstavljeni UIO i primijenjeni, uzimajući u obzir zakonodavni okvir i IT mogućnosti Bosne i Hercegovine.
Twinning partneri
- - EUTALIA, Agencija Ministarstva privrede i finansija, Rim, Italija
- - Ministartsvo privrede i finansija Republike Italije -Uprava carina i igara za sreću, Uprava prihoda Italije
- - Ministarstvo finansija Republike Litvanije- Uprava carina Litvanije
- - Uprava za indirektno oprezivanje BiH
Vremensko trajanje projekta:
25.09.2023.-24.09.2025.
Finansiranje projekta
Projekat je finansiran iz EU programa IPA 2020
Aktivnosti projekta:
- komponenta 1-usklađivanje zakonodavstva u oblasti carina, PDV, provoza, akciza, prinudna naplata;
- komponenta 2-upravljanje rizicima i analiza rizika u carini
- komponenta 3-podrška internoj reviziji
- komponenta 4-podrška ekspertskom timu u implementaciji FATF akcionog plana (Financial Action Task Forces) u vidu obuka carinskih službenika na terenu za kontrolu unošenja/iznošenja gotovine iz zemlje
UIO koristi program TAIEX čija je uloga posredovanje između eksperata i korisnika. U narednom periodu je planirano veće korištenje ovog programa naročito u pogledu učešca službenika UIO na seminarima i radionicama na kojima se pruža mogućnost razmjene iskustava zemalja korisnika.
UIO se nalazi na putu tražene modernizacije i unaprijeđenja funkcionisanja u skladu sa zahtjevima EU, te je pokazala izvanrednu sposobnost da efikasno iskoristi i da dalje koristi projektne resurse koji joj stoje na raspolaganju. UIO sve više postaje institucija čije svakodnevne poslovne aktivnosti, filozofija funkcionisanja, menadžerski potencijali i načini upravljanja raznim resursima, količina i kvalitet tehnologije, kao i ljudski resursi koji su osposobljeni da primjenjuju EU znanja, prakse, procedure, predstavljaju praktički jedan generator napretka u procesu pridruživanja EU u ovoj oblasti.
Customs 2020
Customs 2020 je program suradnje Evropske unije koji omogućava carinskim administracijama da razmjenjuju informacije i najbolju praksu o carinskim pitanjima. U programu učestvuju državice članice EU, države kandidati za članstvo u EU i države potencijalni kandidati za članstvo u EU.
Ukupni budžet programa Customs 2020 za period 2014-2020 iznosi 522,9 miliona eura,
Glavni cilj programa Customs 2020 je podrška funkcioniranju i unaprjeđenju carinske unije i zajedničkog tržišta kroz suradnju između država učesnica, njihovih carinskih administracija i carinskih službenika. Glavni cilj programa se realizira kroz dostizanje posebnih ciljeva,
Posebni ciljevi programa su:
- Pružanje podrške carinskim administracijama u zaštiti finansijskih i ekonomskih interesa EU i država članica, uključujući i borbu protiv prijevara i zaštitu prava intelektualne svojine;
- Jačanje sigurnosti i zaštite, zaštita građana i okoline
- Jačanje administrativnih kapaciteta carinskih administracija i jačanje konkurentnosti evropskih preduzeća;
Sve aktivnosti koje se provode u okviru programa Customs 2020 moraju biti u skladu sa ciljevima i prioritetima koji su jasno definirani odgovarajućim Uredbama EU i sadržani u Godišnjem radnom program. Nacrt Godišnjeg radnog programa izrađuje Evropska komisija, koja ga u konačnici i usvaja uzimajući u obzir i doprinose država članica.
U okviru programa Customs 2020 finansiraju se slijedeće aktivnosti:
- Zajedničke aktivnosti (seminari, radionice, projektne grupe, radne posjete, monitoring aktivnosti, ekspertni timovi, aktivnosti na jačanju kapaciteta carinskih administracija, studije, projekti unaprjeđenja komunikacije i drugo;
- Izgradnja IT kapaciteta koja podrazumijeva razvoj, održavanje i kontrolu kvaliteta postojećeg IT sistema EU i novog evropskog IT sistema koji je utemeljen u EU zakonodavstvu.
- Jačanje ljudskih kapaciteta kroz zajedničke treninge.
Bosna i Hercegovina učestvuje u programu Customs 2020 od 2015. godine. Od tada je preko 120 službenika UINO učestvovalo u različitim zajedničkim aktivnostima (seminarima, radionicama, projektnim grupama i radnim posjetama). Oni su program Customs 2020 ocijenili kao izuzetno koristan za sticanje novih znanja, održavanje koraka sa razvojem carinske politike i prakse zemalja članica EU, kao platforma za razmjenu iskustava za drugim carinskim administracijama.
Više informacija o programu Customs 2020 možete naći na slijedećem linku:
- C2020 AWP 2018 (10.04.2018.)
- C2020 AWP 2018 adopted EN (10.04.2018.)
- REGULATION (EU) No 1294/2013 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 11 December 2013 establishing an action programme for customs in the European Union for the period 2014-2020 (Customs 2020) and repealing Decision No 624/2007/EC
- ANNEXES to the COMMISSION IMPLEMENTING DECISION concerning the adoption of annual work programmes 2016 for the Customs 2020 and Fiscalis 2020 programmes and a financing decision for expenditure to be committed by DG Taxud from the 2016 budget lines 140201 and 140301
- Obrazac za podnošenje prijedloga aktivnosti u okviru programa EU: Carina 2020 (Customs 2020)
- COMMISSION IMPLEMENTING DECISION of 17.2.2017 concerning the adoption of annual work programmes for 2017 for the Customs 2020 and Fiscalis 2020 programmes and on the financing of the programmes for expenditure to be committed by DG Taxud from the 2017 budget lines 140201 and 140301 (17.05.2017.)
Fiscalis 2020
Fiscalis 2020 je program suradnje Evropske unije koji omogućava poreznim administracijama da razmjenjuju informacije i najbolju praksu. U programu učestvuju državice članice EU, države kandidati za članstvo u EU i države potencijalni kandidati za članstvo u EU.
Glavi cilj programa Fiscalis 2020 je unaprjeđenje poreznih sistema država članica kroz međusobnu suradnju država članica, njihovih poreznih administracija i poreznih službenika.
Posebni ciljevi programa usmjereni su na borbu protiv poreznih prijevara, porezne evazije i agresivnog poreznog planiranja, kao i na provođenje poreznih propisa Evropske unije, a oni se ostvaruju kroz:
- Razmjenu informacija;
- Podršku administrativnoj suradnji;
- Jačanje administrativnih kapaciteta zemalja učesnica i pomoći državama da smanje administrativni teret poreznim administracijama i osiguranje poštivanja poreznih propisa od strane poreznih obveznika.
Sve aktivnosti koje se provode u okviru programa Fiscalis 2020 moraju biti u skladu sa ciljevima i prioritetima koji su jasno definirani odgovarajućim Uredbama EU i sadržani u Godišnjem radnom programu. Godišnji radni program usvaja Evropska Komisija uzimajući u obzir i doprinose država članica.
U okviru programa Fiscalis 2020 finansiraju se slijedeće aktivnosti:
- Zajedinčke aktivnosti: seminari, radionice, projekte grupe, bilateralne i multilateralne kontrole, radne posjete, ekspertni timovi, aktivnosti pomoći izgradnje kapaciteta poreznih administracija, studije, projekti unaprjeđenja komunikacije.
- Izgradnja Evropskog informativnog sistema koji podrazumijeva razvoj, održavanje i kontrolu kvaliteta postojećeg IT sistema EU i novog evropskog IT sistema koji je utemeljen u EU zakonodavstvu s ciljem omogućavanja međusobne povezanosti poreznih administracija.
- Zajedničke aktivnosti usavršavanja koje imaju za cilj razvoj znanja i unaprjeđenje profesionalnih vještina vezanih za oporezivanje.
Bosna i Hercegovina aktivno učestvuje u programu od 2015. godine. U programu, pored UIO kao glavnog koordinatora, učestvuju još i Porezna uprava RS, Porezna uprava Federacije BiH i Porezna uprava Brčko disktrikta.
Više informacija o programu Fiscalis 2020 možeta naći na slijedećem linku:
https://ec.europa.eu/taxation_customs/fiscalis-programme_en
- REGULATION (EU) No 1286/2013 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 11 December 2013 establishing an action programme to improve the operation of taxation systems in the European Union for the period 2014-2020 (Fiscalis 2020) and repealing Decision No 1482/2007/EC
- REGULATION (EU) No 1286/2013 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 11 December 2013 establishing an action programme to improve the operation of taxation systems in the European Union for the period 2014-2020 (Fiscalis 2020) and repealing Decision No 1482/2007/EC
- COMMISSION IMPLEMENTING DECISION of 17.2.2017 concerning the adoption of annual work programmes for 2017 for the Customs 2020 and Fiscalis 2020 programmes and on the financing of the programmes for expenditure to be committed by DG Taxud from the 2017 budget lines 140201 and 140301 (17.05.2017.)
U današnje vrijeme globalizacije i internacionalizacije, nijedna institucija ne može da radi sama za sebe. Potrebna je saradnja na svim nivoima, uključujući i međunarodnu saradnju.
U skladu sa tim, jedan od ciljeva i zadataka UIO je koordinacija aktivnosti, te uspostavljanje, njegovanje i razvijanje saradnje sa međunarodnim institucijama i poreskim i carinskim upravama u drugim državama, a naročito državama u regionu.
Navedeni vid saradnje će omogućiti, prije svega, smanjenje sive ekonomije, te poreskih i carinskih utaja,ali i pružiti dobru osnovu za razmjenu informacija i iskustva, koja će doprinijeti boljem i kvalitetnijem radu UIO.
IOTA
Interevropska organizacija poreskih administracija IOTA je neprofitna organizacija poreskih uprava, osnovana da pruži podršku poreskim administracijama evropskih zemalja u poboljšanju efikasnosti njihovog rada, kroz kontinuirano organizovanje radionica, obuka i seminara tehničkog i edukativnog karaktera. Danas IOTA ima 46 zemalja punopravnih članica, uključujući i Upravu za indirektno oporezivanje Bosne i Hercegovine.
Odluka o prihvatanju članstva UIO BiH u IOTA-i je donesena tokom 11. Generalne skupštine IOTA-e održane u periodu od 11. do 12. juna 2007. godine u Varni, u Bugarskoj. Sjedište Sekretarijata IOTA-e nalazi se u Budimpešti, u Mađarskoj.
Sve aktivnosti IOTA-e možemo podijeliti u tri velike grupe:
- Tehničke aktivnosti, uključujući i prepremu i izvršavanje tehničkih događaja (Area grupe i Task timovi, radionice, analize slučaja i obuke), kao i pružanje usluga u vezi sa tehničkim upitima;
- Publikacije i website, uključujući i tehničke publikacije i izvještaje o završenim događajima;
- Administrativni program, uključujući događaje koji se bave strategijskim, finansijskim i administrativnim pitanjima IOTA-e.
Sve detaljnije informacije o IOTA-i možete pronaći ovdje.
B6
U decembru 2010. godine Porezna uprava Republike Srbije bila je domaćin prvog susreta čelnih ljudi poreznih uprava regiona s ciljem utvrđivanja načina za uspostavljanje direktnih kontakata i razgovora o pitanjima od zajedničkog interesa, trenutnim prioritetima, kao i redovnom sagledavanju pitanja i tema koje mogu imati dugoročni uticaj i stratešku važnost za razvoj poreznih administracija. Kao rezultat ovih aktivnosti u Beogradu je 17. marta 2011. godine u Vladi Republike Srbije potpisan Sporazum od strane direktora svih poreznih uprava članica Grupe B 6. Gupu B6 čine Uprava za indirektno oporezivanje BiH, Porezna uprava Republike Srpske, Porezna uprava Federacije BiH, Porezna uprave Srbije, Porezna uprava Crne Gore, Porezna uprava Slovenije i Porezna uprava Hrvatske. Strane u Sporazumu usaglasile su se da sarađuju u sljedećim oblastima:
- unapređenje postojeće saradnje između poreznih administracija
- diskutiranje o pitanjima iz prakse poreznih uprava
- razmjena iskustava, najboljih praksi, inicijativa, programa, publikacija, metoda i vidova organizacije poslovanja
- revizije poreza u svim oblastima, a posebno u oblasti upravljanja rizikom
- porezne revizije i porezne kontrole
- informacionih sistema i elektornske podrške
- obuke zaposlenih i upravljanja ljudskim resursima
- organiziranje zajedničkih projekata i ostalih aktivnosti u cilju razmjene iskustava
Međusobna saradnja će se odvijati u obliku zajedničkih sastanka, kratkotrajnih seminara i tehničkih konsultacija.
Projekat PU Švedske
Četiri poreske administracije u Bosni Hercegovini potpisale su Sporazum o realizaiciji projekta sa Poreskom upravom Švedske, čiji je osnovni cilj unapređenje kapaciteta poreskih uprava i doprinos transformaciji u moderne, pouzdane i uslužne poreske uprave u BiH.
Projekat će trajati 3 i po godine, zaključno do 31. decembra 2020. godine, Ukupna vrijednost projekta iznosi 26.500.000 švedskih kruna (5,4 miliona KM), i finansira ga Švedska agencija za međunarodni razvoj - SIDA-a. U toku 2015. godine stručnjaci iz Poreske uprave Švedske sa zaposlenima u sve četiri poreske administracije u BiH identifikovali su ključne oblasti zajedničke za sve administracije u kojima se želi ostvariti napredak. Prioritetne oblasti su:
- Promjena načina razmiljanja zaposlenih u poreskim administracijama
- Usluge poreskim obveznicima
- Upravljanje rizikom poreske dicipline
U oblasti promjena načina razmišljanja zaposlenih u poreskim administracijama posebno se želi postići napredak u pravcu izgradnje povjerenja na relaciji poreska administracija – poreski obveznik, kao i promjena ponašanja poreskih službenika i jačanje interne komunikacije. Kad su u pitanju usluge poreskim obveznicima osnovni cilj je poboljšanje komunikacije sa poreskim obveznicima putem razvoja strategije usluga – poput poboljšanja funkcije CALL Centre-a, unapređenja web stranica i slično. U dijelu koji se tiče analize rizika želi se postići napredak modelima upravljanja rizicima, kako bi se pravilno selektovali obveznici koji obavezno trebaju biti kontrolisani.
IPA projekat
Bosna i Hercegovina je potencijalni kandidat za članstvo u EU. Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) između Bosne i Hercegovine i EU potpisan je u junu 2008. godine. SSP je službeno stupio na snagu 1. juna 2015. godine.
Jedan od najvećih izazova za sve zemlje, potencijalne kandidate za članstvo u EU, gdje se i BiH trenutno nalazi, je provedba reformi, te prilagodba i jačanje javnih institucija u cilju usvajanja pravne stečevine Evropske unije.
Program IPA je integrirani pretpristupni fond Evropske unije koji je utemeljen uredbom Vijeća Europe br. 1085/2006. Cilj programa je pomoći javnim tijelima, nevladinom i privatnom sektoru da prilagodi zakonodavni okvir pravnoj stečevini Evropske unije, kao i priprema država za korištenje strukturnih fondova.
Program se primjenjuje u dvije kategorije država: onima sa statusom potencijalnog kandidata za članstvo i državama kandidatima, pri čemu se za posljednje osiguravaju sredstva za finansiranje projekata koji će omogućiti potpuno usklađivanje zakonodavnog okvira s pravnom stečevinom EU i prilagodbu za korištenje strukturnih fondova.
Programi Evropske unije IPA predstavljaju važan instrument pretpristupne strategije, u pogledu upoznavanja sa metodama rada i politikama Evropske unije. Ostvareni napredak u pogledu učešća zemlje u ovim programima se prati u okviru godišnjih Izvještaja o napretku Bosne i Hercegovine koje priprema Evropska komisija.
Sredstva iz programa IPA država može koristiti putem nekoliko vrsta ugovora:
- Ugovor o nabavci
- Ugovor o građenju-Infrastrukturni projekti
- Twinning ugovor
- Ugovor tehničke pomoći
- Twinning light ugovor
- Ugovor o okvirnom sporazumu i dr.
UIO ima kontinuiranu pomoć od strane EU koju opravdava angažiranošću, kontinuiranim aktivnostima, ostvarenim rezultatima i veoma dobrim ocjenama u monitoring izvještajima.
IPA PROJEKTI
Projekti koji su implementirani u proteklom periodu u Upravi
Oblast carina i poreza
IPA 2008 Twinning
Podrška Upravi u daljnjem usklađivanju sa EU zakonodavstvom
Trajanje: 12/2010-12/2012
Implementator: Agency for European Integration Austria/AEI (Ministarstvo finansija Austrije)
IPA 2010 Tehnička pomoć
Modernizacija carinskog informacionog sistema (Asycuda World)
Trajanje: 04/2014-07/2016
Implementator: United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), Geneva, CH
IPA 2011 Twinning
Daljnje usklađivanje carinskog i poreznog sa praksom i zakonodavstvom EU
Trajanje: 01/2013-01/2015
Implementator: Agency for European Integration Austria/AEI (Ministartsvo finansija Austrije i Carinska uprava Republike Slovenije)
IPA 2014 Twinning
Jačanje kapaciteta Uprave
Trajanje: 01/2017-01/2019
Implementator: Agency for European Integration Austria/AEI (Ministarstvo
finansija Austrije i Finansijska uprava Republike Slovenije)
IPA 2014 Nabavka
Oprema za carinsku laboratoriju
Isporučeno: 12/2019
IPA 2013-Twinning light projekat
Jačanje kapaciteta Odjeljenja za internu reviziju u UINO
Trajanje: 09/2017-05/2018
Implementator: Agency for European Integration Austria/AEI (Ministarstvo
finansija Austrije)
IPA 2015 Nabavka
IT oprema za 4 porezne uprave BiH
Isporučeno: 12/2019
IPA 2014-Tehnička pomoć
Izrada softvera za međunarodni provoz/NCTS (New Computerised Transit System)
Trajanje: 09/2018-05/2021
Implementator: wedoIT Solutions, Wienna, Austrija
IPA 2016-Framework agreement
Podrška uvođenju ISO standarda –zajednički projekat UINO i IDDEEA
Trajanje: 06/2019-06/2021
Implementator: SIQ-Slovenian Institute of Quality and Metrology, Ljubljana, Slovenija
IPA 2016- twinning light projekat
Podrška razvoju efektivne interne revizije i revizorskog okruženja u UINO
Trajanje: 09/2019-12/2020
Implementator: Agency for European Integration Austria/AEI (Ministarstvo
finansija Austrije
IPA 2016-framework agreement
Podrška za dobivanje “potvrde o usklađenosti” neophodne za elektronski potpis/ “conformity assessment”
IPA 2017-nabavka opreme
IT oprema/ hardware, software i laboratorijska oprema
IPA 2017- twinning projekat
Daljnja podrška UINO u usklađivanju carinskog i poreznog zakonodavstva
Trajanje: 02/2021-08/2022
Implementator: Agency for European Integration Austria/AE (Ministarstvo
finansija Austrije i Carinska uprava Republike Hrvatske)
IPA 2020 tehnička pomoć
Softver BI (business inteligence), softver za analizu rizika